-Tại sao Putin luôn thắng? Những điều cần biết về cuộc bầu cử giả ở Nga .

Washington Post

By Robyn Dixon – March 14, 2024 at 1:00 a.m. EDT

Tổng thống Nga Vladimir Putin được nhìn thấy vào năm 2018 tại lễ nhậm chức ở Moscow. – (Alexander Zemlianichenko/AP)

Trong cuộc bầu cử kéo dài ba ngày không còn nghi ngờ gì nữa, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã sẵn sàng giành chiến thắng nhiệm kỳ thứ năm vào Chủ nhật, cho phép ông tiếp tục nắm quyền cho đến năm 2030 – và nếu ông tái tranh cử, đến năm 2036.

Nhưng nhiều nhà phân tích tin rằng nhà độc tài 71 tuổi này sẽ cai trị đất nước 146 triệu dân này suốt đời.

Lẽ ra mọi chuyện không nên diễn ra theo cách này. Theo hiến pháp Nga, nhiệm kỳ nắm quyền của Putin lẽ ra sẽ kết thúc vào năm 2008 – nhưng dưới một chiêu thức mồi nhử và chuyển đổi phức tạp, ông đã cai trị Nga một cách hiệu quả với tư cách thủ tướng trong 4 năm, đổi chỗ cho Dmitry Medvedev. Putin trở lại làm tổng thống vào năm 2012, làm dấy lên những cuộc biểu tình rầm rộ nhưng không thay đổi được gì.

Vào năm 2020, Putin đã thiết kế những thay đổi đối với hiến pháp trong một cuộc bỏ phiếu toàn quốc bị hủy hoại bởi những bất thường, cho phép ông có thêm ít nhất hai nhiệm kỳ sáu năm nữa.

Putin đã tập trung quyền lực, xâm lược Georgia và Ukraine, tiêu diệt phe đối lập Nga. Hai nhà lãnh đạo đối lập có sức lôi cuốn nhất đã chết: Boris Nemtsov bị bắn hạ gần Điện Kremlin năm 2015, và Alexei Navalny sống sót sau vụ đầu độc theo lệnh nhà nước vào năm 2020 nhưng chết trong tù vào tháng trước. Người vợ góa của ông nói rằng ông bị giết theo lệnh trực tiếp của Putin. Các nhân vật đối lập khác hoặc đang ở tù, bị im lặng hoặc đã trốn khỏi đất nước.

Sau khi dọn sạch sân, Điện Kremlin phẫn nộ đáp trả những ý kiến cho rằng nền dân chủ của Nga là giả tạo. Tuần trước, người phát ngôn của ông Putin, Dmitry Peskov, cho biết Moscow sẽ không tha thứ cho những lời chỉ trích như vậy. Ông nói: “Nền dân chủ của chúng ta là tốt nhất và chúng ta sẽ tiếp tục xây dựng nó”.

Putin luôn thắng như thế nào?

Chế độ của Putin đã sử dụng những thủ đoạn lâu đời để thao túng các cuộc bầu cử, chẳng hạn như dàn dựng sự kêu gọi của công chúng để nhà lãnh đạo ở lại – giống như sự kiện được dàn dựng tại Điện Kremlin vào ngày 8 tháng 12, khi Artyom Zhoga, một thủ lĩnh phe ly khai Ukraine, cầu xin Putin tái tranh cử.

Kể từ khi thay thế ông Boris Yeltsin về hưu cách đây 24 năm, Putin đã dần dần phá hủy các thể chế dân chủ, để lại các phương tiện truyền thông, tòa án, quốc hội và ủy ban bầu cử thuần hóa dưới sự kiểm soát cứng nhắc của nhà nước. Bất đồng chính kiến bị nghiền nát. Sự chỉ trích chiến tranh đã bị đặt ra ngoài vòng pháp luật.

Các phương tiện truyền thông do Điện Kremlin kiểm soát tung ra một vòi tuyên truyền để thuyết phục người Nga rằng chỉ Putin mới có thể đảm bảo sự ổn định. Nó miêu tả cuộc xâm lược Ukraine của Nga như một cuộc chiến sinh tử của NATO chống lại Nga mà chỉ Putin mới có thể giành chiến thắng.

Cuộc bầu cử diễn ra trong ba ngày, khiến cánh cổng luôn rộng mở cho việc giả mạo các thùng phiếu. Tại 27 khu vực của Nga và hai khu vực ở Ukraine bị chiếm đóng, cử tri có thể sử dụng hệ thống bỏ phiếu trực tuyến không rõ ràng, bị chỉ trích rộng rãi và không có cách nào để xác minh phiếu bầu. Golos, một cơ quan giám sát bầu cử độc lập, đã bị tuyên bố là đặc vụ nước ngoài và lãnh đạo của tổ chức này là Grigory Melkonyants đang bị giam giữ, hầu tòa.

Việc sử dụng bỏ phiếu trực tuyến ở một số khu vực trong cuộc bầu cử lập pháp năm 2021 đã mang lại chiến thắng cho 9 ứng cử viên ủng hộ Điện Kremlin nhưng đã thua trong cuộc bỏ phiếu bằng giấy.

Các nhân viên chính phủ và công nhân trong các doanh nghiệp do nhà nước kiểm soát cung cấp rất nhiều sự hỗ trợ của Điện Kremlin, nhiều người trong số họ là những người hưởng lợi từ một hệ thống đóng cửa, tham nhũng. Để đảm bảo lòng trung thành, họ được lệnh cho sếp xem ảnh chụp từ điện thoại di động chứng minh rằng họ đã bỏ phiếu cho các ứng cử viên của Điện Kremlin.

Nếu Putin chắc chắn thắng, tại sao cuộc bầu cử lại quan trọng?

Đối với Putin, mục đích của cuộc bầu cử là để đạt được vẻ ngoài hợp pháp, cho phép ông giành được sự ủng hộ to lớn cho cuộc chiến của Nga chống lại Ukraine.

Với việc các nhân viên bầu cử Nga và lực lượng bảo vệ có vũ trang gõ cửa từng nhà và yêu cầu người dân bỏ phiếu ở Ukraine bị chiếm đóng, cuộc bầu cử cũng được thiết kế để củng cố quyền kiểm soát của Moscow đối với các khu vực mà họ tuyên bố sáp nhập bất hợp pháp ở Crimea, Kherson, Zaporizhzhia, Donetsk và Luhansk.

Các phương tiện truyền thông Nga đưa tin rằng chính quyền tổng thống quyết tâm đạt được tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu tối thiểu là 70% và Putin sẽ giành chiến thắng với ít nhất 80%, vượt qua kỷ lục 76,7% của ông vào năm 2018.

Cuộc bầu cử năm nay cũng đánh dấu sự kết thúc cho một kỷ nguyên hợp lý hơn, chỉ 5 năm trước ở Nga, khi ngay cả một số nhà phân tích ủng hộ Điện Kremlin cũng tin rằng Putin sẽ trao quyền lực cho người kế nhiệm.

Bất chấp sự kiểm soát độc tài của Putin, Điện Kremlin rất nhạy cảm với những rủi ro tiềm ẩn, lưu tâm đến các cuộc biểu tình rầm rộ ở Belarus chống lại Tổng thống Alexander Lukashenko vào năm 2020, khi ông bám lấy quyền lực thông qua một cuộc bầu cử bị thao túng.

Kể từ năm 2020, Điện Kremlin đã làm việc không mệt mỏi để trấn áp những người bất đồng chính kiến, bắt giữ hàng nghìn nhân vật đối lập.

Putin gặp gỡ các cử tri tiềm năng trong chuyến thăm khu phức hợp nhà kính bên ngoài Stavropol, Nga, vào ngày 5 tháng 3. (Mikhail Metzel/Sputnik/AP)

Ai đang chống lại Putin?

Chỉ có ba ứng cử viên – từ các đảng thân thiện với Điện Kremlin được đồng ý để mang lại vẻ ngoài hợp pháp – được phép tranh cử. Chế độ sử dụng chúng để chia rẽ và phân mảnh bất kỳ phe đối lập thực sự nào.

Nikolai Kharitonov, 75 tuổi, thuộc Đảng Cộng sản, là một nhân vật không màu mè, từng tranh cử với Putin năm 2004 và giành được 13% phiếu bầu.

Người theo chủ nghĩa dân tộc cứng rắn Leonid Slutsky, 56 tuổi, thuộc Đảng Dân chủ Tự do, đã kêu gọi hành quyết các tù nhân chiến tranh Ukraine.

Vladislav Davankov, 40 tuổi, thuộc Đảng Nhân dân Mới, là một chính trị gia cấp thấp ủng hộ chiến tranh và là đồng tác giả đạo luật cấm người chuyển giới thay đổi giới tính trong tài liệu hoặc nhận dịch vụ chăm sóc y tế khẳng định giới tính.

Trong một bài đăng trên mạng xã hội, nhà báo Dmitry Kolezev của Yekaterinburg, người đã trốn khỏi Nga sau chiến tranh, đã mô tả Đảng Nhân dân Mới là một “đảng giả” do Điện Kremlin dựng lên.

Một cuộc thăm dò hồi tháng 2 do Trung tâm Levada, một cơ quan thăm dò độc lập, yêu cầu người Nga nêu tên chính trị gia mà họ tin tưởng: 52% chọn Putin; 3 phần trăm tên là Slutsky; và Kharitonov và Davankov mỗi người được nêu tên 1%.

Hai ứng cử viên phản chiến, Yekaterina Duntsova và Boris Nadezhdin, đã bị cấm tranh cử sau khi Ủy ban bầu cử trung ương phát hiện ra lỗi về chữ ký mà họ cần để giành được một vị trí trong lá phiếu. Năm 2006, ủy ban đã loại bỏ tùy chọn bỏ phiếu chống lại tất cả các ứng cử viên, loại bỏ nguy cơ bỏ phiếu phản đối.

Một cuộc thăm dò do cơ quan thăm dò nhà nước VCIOM ủng hộ Điện Kremlin dự đoán trong tuần này rằng ông Putin sẽ giành được 82% phiếu bầu.

Gennady Zyuganov, phải, người đứng đầu Đảng Cộng sản Nga, và Nikolai Kharitonov, ở giữa, ứng cử viên tổng thống của đảng, tham dự lễ đặt vòng hoa tại lăng mộ Stalin ở Moscow vào ngày 5 tháng 3. (Yuri Kochetkov/EPA-EFE/Shutterstock)

Có khả năng biểu tình?

Đối thủ chính của Putin, Alexei Navalny, người chiếm ưu thế trong cuộc bầu cử tổng thống Nga, đã bị cấm tranh cử với Putin vào năm 2018 và bị bỏ tù vào năm 2021. Ông qua đời ở tuổi 47 tại nơi được gọi là thuộc địa nhà tù Polar Wolf ở vùng Yamalo-Nenets của miền bắc nước Nga. Nhà chức trách cho biết ông chết vì nguyên nhân tự nhiên và Điện Kremlin đã bác bỏ cáo buộc cho rằng Navalny bị giết.

Hành động chính trị cuối cùng của ông trong tù là kêu gọi những người ủng hộ tham gia một cuộc biểu tình tinh vi được gọi là “Buổi trưa chống lại Putin”, bằng cách tập thể đông đảo đến các điểm bỏ phiếu vào trưa Chủ nhật, ngày bỏ phiếu cuối cùng, để thể hiện sự phản đối của họ đối với Putin.

“Đó có thể là một minh chứng mạnh mẽ cho tình cảm dân tộc,” một bài đăng ngày 1 tháng 2 trên tài khoản mạng xã hội của Navalny cho biết. Ông viết rằng không có cách nào để chính quyền ngăn chặn một cuộc biểu tình mà tất cả mọi người đều có thể nhìn thấy.

“Ồ, họ có thể làm được gì? Họ sẽ đóng cửa các điểm bỏ phiếu vào buổi trưa? Liệu họ có tổ chức một hành động ủng hộ Putin vào lúc 10 giờ sáng không? Liệu họ có đăng ký tất cả những người đến vào buổi trưa và đưa họ vào danh sách những người không đáng tin cậy không? ông ấy nói.

Tờ báo Nga Novaya Gazeta Europe gọi cuộc biểu tình là “di chúc chính trị của Navalny”.

Nga có quảng cáo bầu cử không?

Trong một cuộc bầu cử hoàn toàn có thể dự đoán được, rủi ro duy nhất đối với Điện Kremlin là cử tri sẽ từ chối một cuộc bỏ phiếu mà mọi người đều biết là không nghi ngờ gì.

Các quảng cáo về quyền tác giả không rõ ràng xuất hiện trên mạng xã hội Nga sử dụng hài kịch để kêu gọi người Nga bỏ phiếu, mặc dù họ biết Putin sẽ thắng.

Trong một quảng cáo, những người đàn ông ăn mặc bảnh bao nhảy múa trong một bữa tiệc độc thân, nhưng thay vì một người phụ nữ ăn mặc hở hang nhảy ra khỏi chiếc bánh khổng lồ, một nhân vật trong bộ trang phục ong bụ bẫm lại xuất hiện. Quảng cáo giải thích rằng không có ai bỏ phiếu trước trong cuộc thăm dò ý kiến trong cuộc trò chuyện nhóm của nhóm độc thân nên người tổ chức đã đưa ra lựa chọn của riêng mình.

Trong một quảng cáo khác, một phụ nữ mang thai đang chuẩn bị bữa tối hỏi chồng về công việc nhà của anh ấy và liệu anh ấy có bỏ phiếu hay không.

“Ánh nắng, nó có gì khác biệt? Liệu anh ấy sẽ không được bầu nếu không có chúng tôi chứ? chồng cô hỏi. Âm nhạc trở nên đe dọa và cô ấy trở nên tức giận, cảnh báo rằng họ sẽ mất các khoản thanh toán xã hội và ném anh ta ra khỏi căn hộ.

Tuy nhiên, nguy cơ tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu thấp là khá thấp. Các thống đốc và ông chủ doanh nghiệp nhà nước của Nga được giao nhiệm vụ đảm bảo sự tham gia cao và không thể thất bại.

___________________________________________

Robyn Dixon :  là phóng viên nước ngoài trong lần thứ ba làm việc ở Nga, sau gần một thập kỷ đưa tin ở đó bắt đầu từ đầu những năm 1990. Vào tháng 11 năm 2019, cô gia nhập The Washington Post với tư cách là trưởng văn phòng ở Moscow. Twitter