-Bất đồng chính kiến, sự thật, và sự tan rã của Liên Xô

Trithuc

Gal Beckerman – Chủ nhật, 01/12/2019

Mùa hè năm 1990, vào thời điểm sống còn khi đất nước bắt đầu đi từ cải tổ sang tan rã, Mikhail S. Gorbachev đã tuyên bố trong một cuộc phỏng vấn với tạp chí Time rằng “Tôi ghét những lời nói dối.” Đó là một tuyên bố mang tính cách mạng, chỉ bởi nó xuất phát từ miệng một nhà lãnh đạo Liên Xô.

Mikhail Gorbachev in 1990.Credit…V. Armand/Agence France-Presse — Getty Images

Chủ tịch Liên Xô Mikhail Gorbachev và Tổng thống Mỹ Ronald Reagan trong một cuộc họp chính thức tại San Francisco, Mỹ, ngày 4/6/1990.

-NGÀY CUỐI CÙNG CÙNG CỦA CHẾ ĐỘ CS LIÊN XÔ

Trần trung Đạo FB

6-11-2017

“Merry Christmas!” Một viên chức trong đoàn tùy tùng của Tổng Bí Thư Mikhail Gorbachev chào Ted Koppel và nhóm phóng viên của hãng tin ABC đang đứng chờ trước bậc thềm điện Kremlin. Ted Koppel chào lại nhưng anh chàng Rick Kaplan, phụ tá của Ted Koppel, phản đối, “Với tôi anh phải chúc là Happy Hanukkah mới phải.” Rick Kaplan nói thế chỉ vì anh ta gốc Do Thái. Viên chức Liên Xô không hiểu Hanukkah nghĩa là gì và tưởng là Honecker nên hỏi ngược, “Tại sao tôi phải chào Happy Honecker chứ nhỉ?”

-Cộng sản đã giấu kho báu của họ ở đâu sau khi Liên Xô sụp đổ?

Baotiengdan

Russia Beyond

Tác giả: Oleg Yegorov

Dịch giả: Trúc Lam

26-9-2017

Một số nhà cầm quyền Đảng Cộng sản Liên Xô có thể là những người rất giàu có. Nguồn: Varvara Grankova

Khi Liên bang Xô viết sụp đổ năm 1991, có nhiều tin đồn về số phận của “vàng dự trữ” của Đảng Cộng sản. Vài sử gia và các nhà báo tin rằng, các quan chức Đảng đã tích lũy nhiều khoản tiền khổng lồ, bí mật chuyển vào các tài khoản ngân hàng ở nước ngoài.

Đảng Cộng sản Liên Xô (ĐCS LX) hơn cả một đảng chính trị. Được hưởng quyền độc quyền cho đến cuối thập niên 1980, các cấp trên của ĐCS LX – Ủy ban Trung ương và Bộ Chính trị – tồn tại dưới dạng một đất nước riêng biệt và nhiều quan chức này được hưởng các đặc quyền mà không phải lúc nào cũng hợp pháp.

-Để hiểu Moscow: Những bí ẩn trong lối nghĩ của người Nga

Boxitvn

4-9-2017

Christian Neef

Hiền Phong dịch

Gần đây tôi gặp lại trong nhà mình một cuốn sách mà đã từ lâu tôi nghĩ đến. Tên nó là Nước Nga: những khuôn mặt của một đất nước rách nát. Cái tựa đề có lẽ không thật độc đáo, nhưng chắc chắn là thích hợp. Cuốn sách kể về nước Nga cách nay một phần tư thế kỉ: một loại nhà thương điên. Liên Xô vừa sụp đổ, những hi vọng về một khởi đầu mới phần lớn tỏ ra ảo tưởng, giới quan chức cũ và giới kinh doanh xảo quyệt đã cướp lấy di sản của Liên Xô cho chính mình và bỗng chốc trở nên giàu có trong khi phần còn lại của đất nước tụt xuống nghèo khổ. Những bà già đứng trong mưa gió giữa chợ trời (tolkuchkas), cố bán những đồ sứ kỉ vật cưới bên cạnh những sinh viên rao bán những bộ sưu tập tem quí. Trong khi đó, chiến tranh gầm rú ở những vùng biên của đất nước.

 Hình Duyệt binh trên Quảng trường Đỏ

-Ngôi làng vẫn coi Gorbachev là anh hùng

Sarah Rainsford

BBC News, Privolnoye, Nga.

26-12-2016

Vào năm 1987, ông Gorbachev và Tổng thống Mỹ lúc đó là Reagan đã ký hiệp ước giải trừ vũ khí hạt nhân– AFP

Bao phủ bởi những lớp tuyết dày, ngôi làng Privolnoye là một nơi yên tĩnh xa rời trung tâm quyền lực.

Nhưng đây chính là nơi Mikhail Gorbachev, lãnh đạo cuối cùng của Liên bang Xô Viết, từng sinh sống. 25 năm sau ngày Xô Viết sụp đổ, di sản do ông để lại vẫn là chủ đề gây nhiều tranh cãi.

-‘Biết ơn Gorbachev vì có công khiến Liên Xô sụp đổ’

Trần Quốc Quân

Gửi tới BBC Tiếng Việt từ Warsaw, Ba Lan

26-12-2016

Cựu lãnh đạo Liên bang Xô viết Mikhail Gorbachev trong một buổi lễ kỷ niệm tại Điện Kremlin hôm 12/6/2016– Mikhail Svetlov/Getty Images

Ngày này 25 năm trước (25/12/1991), tôi ngẫu nhiên trở thành nhân chứng lịch sử chứng kiến sự sụp đổ của Liên bang Xô viết.

Tôi quan tâm chính trị từ rất sớm. Tôi còn nhớ như in năm 1968 khi còn là cậu bé 10 tuổi, tôi với ba người bạn cùng trại trẻ quân đội C12 đã xé tờ họa báo Trung Quốc, bôi phân gà lên ảnh Mao Trạch Đông để phản đối Cách mạng Văn hóa và ủng hộ Lưu Thiếu Kỳ.

Hành động này của chúng tôi đã bị cô giáo phạt úp mặt vào tường.

-Số phận các đảng cộng sản Đông Âu ra sao sau khi sụp đổ năm 1989?

Đinh Văn Thắng

26-10-2016

Bức tường Berlin sụp đổ năm 1989. Ảnh: internet

Ở Đông Âu, nổi bật trong cuối thập niên 1980 của thế kỷ 20 là cuộc khủng hoảng kéo dài của các nước xã hội chủ nghĩa hiện thực; những chính sách hòa hoãn (détente) của các hội nghị an ninh và hợp tác Châu Âu; những nỗ lực của Gorbachev muốn cải tổ mọi thứ trì trệ và tha hóa trong hệ thống nhà nước một đảng ở Liên Xô nhưng không dám đụng đến những gì thuộc về nền tảng của hệ thống nên không cứu vãn được chủ nghĩa cộng sản và không còn đủ lực để can thiệp vào bất cứ nơi nào nữa như đã làm ở Afghanistan. Tình hình đó đã thúc đẩy về chính trị và tinh thần đạo đức cho những người bất đồng chính kiến ở các nước XHCN Đông Âu.

Các cuộc cách mạng ở Đông Âu đã lần lượt nổ ra, bắt đầu từ Ba Lan. Trừ Romania, các chính quyền cộng sản ở Đông Âu đã buộc phải nới lỏng quyền lực, sau đó tự giải tán một cách hòa bình. Tình hình này đã đưa đến những thay đổi lớn về thể chế chính trị, kinh tế và xã hội ở Đông Âu theo hướng dân chủ và phát triển.

-George Kennan: Người bày mưu đánh bại Liên Xô

NCQT

Tác giả: Hoàng Anh Tuấn

Bài liên quan: Nguồn gốc hành vi của Liên Xô

Đối với nhiều thế hệ quan chức ngoại giao Mỹ từ sau Chiến tranh thế giới lần thứ hai đến nay, George Kennan (sinh ngày 16/2/1904 và mất ngày 17/3/2005) được coi là nhà ngoại giao kỳ cựu và vĩ đại nhất. George Kennan được coi là cha đẻ của một trong những chiến lược lớn nhất, dài nhất, tốn kém nhất và được thực thi liên tục bởi nhiều đời Tổng thống Mỹ trong suốt 45 năm, từ năm 1946-1990, đó là Chiến lược Kiềm chế (Containment Strategy – hay còn gọi là Chiến lược Ngăn chặn).

-Nổ Bên Trong Hệ Thống và Thay Đổi Hệ Thống

Lê Minh Nguyên

12-1-2016

Vấn đề của Việt Nam là vấn đề chế độ chính trị chứ không phải vấn đề nhân sự ai đi ai ở trong tứ trụ.

Khi văn kiện đại hội, và nhất là nghị quyết đại hội, có giá trị khung sườn cho 5 năm sắp tới vẫn là định hướng xã hội chủ nghĩa, vẫn quốc doanh chủ đạo, vẫn Mác-Lê và tư tưởng Hồ Chí Minh, vẫn độc tài độc đảng thì vở tuồng để hát vẫn vậy, đào kép không thể diễn xuất khác được, trừ khi muốn thất nghiệp. Ban Chấp Hành Trung Ương không có quyền đi ra khỏi khung sườn này trong hơn một tá các kỳ họp trung uơng của nhiệm kỳ 5 năm.

-25-12-1991 : Cái chết êm ái của Liên Xô (2)

Thụy My RFI blog

« Cứ như là đưa tang »

Cùng lúc đó, vào 14 giờ, giám đốc CNN là Tom Johnson, gọi điện cho phóng viên ảnh người Mỹ gốc Hoa (sinh tại Hồng Kông – TM) là Lưu Hương Thành (Liu Heung Shing)  làm việc cho hãng tin AP, bảo đến Kremli vào 18 giờ 30. Chỉ khi đến nơi ông này mới nhận ra ý nghĩa của thời điểm. Lưu Hương Thành ngạc nhiên khi thấy ông là phóng viên ảnh duy nhất của Mỹ trong phòng họp, dấu hiệu cho thấy vị trí danh dự của Hoa Kỳ tại Matxcơva.

-25-12-1991 : Cái chết êm ái của Liên Xô (1)

Thụy My RFI blog

Ông Mikhail Gorbatchev tuyên bố từ chức Tổng thống Liên Xô trên truyền hình ngày 25/12/1991.

(Le Figaro 27/12/2014) Ngày hôm ấy ông Gorbatchev, cha đẻ của perestroika, chuyển giao quyền lực cho địch thủ là Boris Eltsine. Toàn thế giới nhận thấy sự lột xác của đế quốc toàn trị dường như diễn ra không cần đến bạo lực.

-Một số tư tưởng của người Nga trong giai đoạn Perestroika

Nguyễn thị Từ Huy -RFA

Thời điểm này, ngay trước đại hội XII của Đảng cộng sản Việt Nam, những người Việt quan tâm đến tương lai của cộng đồng chung và tương lai của bản thân mình xét trong tương quan với cộng đồng, cũng như tương lai của các thế hệ con cháu, có lẽ đều tự đặt cho mình câu hỏi : Việt Nam có thể tiến hành những cải cách chính trị căn bản để phát triển, để bảo tồn độc lập dân tộc và chủ quyền lãnh thổ ?

Ở một thời điểm như vậy, có lẽ cần tìm hiểu thấu đáo những gì mà người Nga đã làm để tiến hành cải cách trong giai đoạn Perestroika, giai đoạn mà nước Nga biết đến một sự thay đổi căn bản trong cấu trúc chính trị xã hội, đặt nền móng cho sự hình thành một nước Nga dân chủ.

-THAY ÁO QUẦN CHO MỘT XÁC CHẾT ĐÃ PHÂN HỦY SAU 24 NĂM?

Tô Hải

19g00 một tối 25 tháng 12, cách đây 24 năm, CHỦ NGHĨA CỘNG SẢN THỨ THIỆT ĐÃ TỰ KẾT LIỄU ĐỜI MINH TẠI CHÍNH NƠI NÓ ĐƯỢC SINH RA. Đó là một cái mốc mà cả nhân loại đều ghi nhớ: Sự xụp đổ tan tành của cả một khối cộng sản hùng mạnh và bạo tàn do Liên Xô bảo kê với trên 500 sư đoàn quân tinh nhuệ trong đó có 200 sư đoàn cơ giới thiết giáp + lực lượng không quân, tên lửa vượt đại châu mang đầu đạn hạt nhân… (cường quốc quân sự số 2 của thế giới)…

-Trần Trung Đạo: 25-12-1991, ngày cuối cùng của chế độ CS Liên Xô

Trần trung Đạo FB

“Merry Christmas !” Một viên chức trong đoàn tùy tùng của Tổng Bí Thư Mikhail Gorbachev chào Ted Koppel và nhóm phóng viên của hệ thống ABC đang đứng chờ trước bậc thềm điện Kremlin. Ted Koppel chào lại nhưng anh chàng Rick Kaplan, phụ tá của Ted Koppel phản đối  “Với tôi anh phải chúc là Happy Hanukkah mới phải”. Rick Kaplan nói thế chỉ vì anh ta gốc Do Thái. Viên chức Liên Xô không hiểu Hanukkah nghĩa là gì và tưởng là Honecker nên hỏi ngược “Tại sao tôi phải chào Happy Honecker chứ nhỉ?”